Yüksek yoğunluklu lipoprotein ile apoproteinlerinin işlev kusuru: Erişkin popülasyonda kardiyometabolik riskin altında yatan yeni mekanizmalar
Altan Onat1, Günay Can2, Hüsniye Yüksel31Türk Kardiyoloji Derneği, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Departmanı, İstanbul2İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Departmanı, İstanbul
3İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Departmanı, İstanbul
Bu yazıda, metabolik sendromun (MetS) yaygın olduğu ve glukoz tolerans bozukluğuna yatkın popülasyonlarda hakim olan metabolizma ve kalan kalp-damar hastalıkları riski gözden geçirildi. Bu riskin altında, kanda trigliseridden zengin lipoproteinler ile kalıntılarının ve okside olmuş lipoprotein(a) fosfolipidleri fazlalığıyla ilişkili artmış sistemik enflamasyon/oksidatif stres’in yattığına dair kanıtlar sunulmaktadır. Yüksek risk profili, yüksek-yoğunluklu lipoprotein (HDL) ve apolipoproteinlerinin (apo) yangı ve oksidasyona karşı gelen ve aterozdan koruyucu özelliklerinin kaybolmasıyla daha artmaktadır. Sık görülen klinik belirtiler aterojen dislipidemi, artmış apo B’li hipertrigliseridemi veya hipertrigliseridemik bel fenotipi olup, çoğu kez serumda artmış apo E, C-reaktif protein, kompleman C3 ve ürik asit düzeyleri gibi yangı mediyatör/markörleri ile eşlik eder. Erkeklere kıyasla, menopoz çevresi ve sonrasındaki kadınlar bu durumdan daha sık ve daha güçlü biçimde etkilenip çok sayıda yangı belirteci etkin olur. Sigara içiciliğinin uzun süreli etkisi anılan kadınlarda, şişmanlıktan koruma ve diğer mekanizmalar aracılığıyla zararlı değildir. Apo A-I disfonksiyonu her iki cinsiyette MetS ve tip 2 diyabet yokluğunda da gelişebilir. Anılan kardiyometabolik riskin halk sağlığı açısından sonuçları devasadır. Bu alana ilişkin etkiyi, genetiği, makanizmaları koruma ve tedaviyi daha aydınlığa kavuşturmak üzere, çok daha fazla araştırmaya gereksinim vardır. Diyet yoluyla (abdominal) obeziteden korunma, fiziksel hareketsizliği düzeltme ve sigara içiciliği ile alkol tüketimini sınırlamayı içeren hayat tarzı değişiklikleri, yangı durumu ile HDL disfonksiyonunu önleme ve tedavi etmenin temel taşlarıdır. Kanda trigliserid yüksekliğini azaltma amacıyla, omega 3 yağ asitleri uygulamak iyi bir ek önlemdir. Ek ilaç gerekirse, statinlerle birlikte veya birlikte olmayarak, uzun salınımlı niasin veya fibratlar uygulamada en uygun seçenek görünmektedir.
Anahtar Kelimeler: Apolipoprotein, kardiyometabolik risk, kolesterol, LDL kan; koroner hastalığı; diyabetes mellitus; yüksek densiteli lipoprotein; hypertrigliseridemi; metabolik sendrom; sigara içmeDysfunction of high-density lipoprotein and its apolipoproteins: New mechanisms underlying cardiometabolic risk in the population at large
Altan Onat1, Günay Can2, Hüsniye Yüksel31Turkish Society of Cardiology, Department of Cardiology Cerrahpaşa Medical Faculty, Istanbul University, Istanbul, Turkey2Department of Public Health Cerrahpaşa Medical Faculty, Istanbul University, Istanbul, Turkey
3Department of Cardiology Cerrahpaşa Medical Faculty, Istanbul University, Istanbul, Turkey
We review the metabolic and residual cardiovascular risk existing in populations with prevailing metabolic syndrome (MetS) or in people prone to impaired glucose tolerance. Evidence is presented that enhanced systemic inflammation, or oxidative stress associated with elevated plasma triglyceride-rich lipoproteins and their remnants, and excess oxidized lipoprotein(a) phospholipids underlie this risk. The adverse risk profile is augmented by loss of the anti-inflammatory, anti-oxidative and atheroprotective properties of high-density lipoprotein and its apolipoproteins (apo). Common clinical manifestations are atherogenic dyslipidemia and hypertriglyceridemia with elevated apoB or hypertriglyceridemic waist phenotype. These manifestations are often accompanied by such inflammatory mediators/markers as elevated serum apoE, C-reactive protein, complement C3, and uric acid levels. Compared with men, peri- and postmenopausal women are more commonly and more strongly affected by multiple inflammation mediators. The long-term effects of cigarette smoking are not adverse in such women, but instead, serve as protection against obesity and other health issues. ApoA-I may become dysfunctional in either gender, even in the absence of MetS and diabetes. The public health implications of this cardiometabolic risk are huge. Much research is needed on this topic to further clarify the impact of apoA-I dysfunction, to elucidate the underlying genetics and mechanisms, and to determine preventive measures and optimal management. Avoiding (abdominal) obesity via lifestyle modifications, including dietary changes, improving physical inactivity, and limiting smoking and alcohol consumption, are mainstay measures in the prevention and management of pro-inflammatory states and HDL dysfunction. Omega-3 fatty acids are a good adjunct to lower plasma triglycerides. When further treatment is needed, extended-release niacin or fibrates, with or without statins, are the best options.
Keywords: Apolipoproteins, cardiometabolic risk, cholesterol, LDL blood; coronary disease; diabetes mellitus; high-density lipoprotein; hypertriglyceridemias; metabolic syndrome; smokingSorumlu Yazar: Altan Onat, Türkiye
| ARAÇLAR |
 Tam Metin PDF Yazdır Alıntıyı İndir RIS EndNote BibTex Medlars Procite Reference Manager E-Postala Paylaş Yazara e-posta gönder
Benzer makaleler Google Scholar |