Yüksek Riskli bir Örneklemimizde Lipoprotein(a):Dağılımı ve Bağıntıları Zemininde Türk Erkeklerinde İnsülinemi ile Ters İlişkisi Gözlemi

ONAT, Altan; UYAREL, Hüseyin; HERGENÇ, Gülay; YAZICI, Mehmet; UZUNLAR, Bülent; TÜRKMEN, Serdar; SARI, İbrahim; CAN, Günay; SANSOY, Vedat

Altan ONAT¹, Hüseyin UYAREL¹, Gülay HERGENÇ¹, Mehmet YAZICI¹, Bülent UZUNLAR¹, Serdar TÜRKMEN¹, İbrahim SARI¹, Günay CAN¹, Vedat SANSOY¹

Türk Kardiyoloji Dernegi, S. Ersek Kalp-Damar Cerrahisi Merkezi, Yıldız Teknik Üni, Gaziantep Üni., Tıp Fakültesi, İ. Baysal Ü. Düzce Tıp Fakültesi, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve Kardiyoloji Enstitüsü, İstanbul

TEKHARF Çalışmasının Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde oturan eski ve yeni kohortundan düşük riskli kişilerin az temsil edildiği 214 kişide, başka muayene ve tahliller arasında, serum lipoprotein(a) (Lp(a)) belirlendi. Çalışma amacı, halkımızda Lp(a)'nın kardiyovasküler risk faktörleri, metabolik sendrom (MS) ve koroner kalp hastalığı (KKH) ile ilişkisini incelemekti. MS tanısı ATP-III kriterlerine, KKH tanısı anamnezde angina varlığı ve 12-derivasyonlu istirahat EKG'ının Minnesota kodlamasına dayanılarak kondu. Örneklemin %48'inde MS, %23'ünde KKH mevcuttu. Serumda Lp(a) Behring nefelometresiyle ölçüldü; değerler normal dağılım sergilemediğinden analizler log-transformasyonla yapıldı. Yaş ortalaması 59.6±12 olan 98 erkek ve 116 kadında geometrik ortalama değer sırasıyla 9.6±2.8 U/Lve 12.1±3 mg/dL bulundu (p<0.001). Konsantrasyonların yaşla anlamlı ilişkisi yoktu. Kadında 15 risk parametresinden hiçbiri ile anlamlı korelasyon bulunmadı. Erkekte, risk faktörlerinin çoğuyla ilişki elde edilmezken, Lp(a) yalnız LDL- (r =0.29) ve total kolesterol (r =0.22) ve çok ilginç olarak - ters biçimde - açlık insülini (r = -0.36, p=0.002), bel çevresi (r =-0.21) ve beden kitle indeksi (r = -0.26) ile anlamlı korelasyonlar sergiledi. MS tanısı ile de erkeklerde ters korelasyona eğilim kaydedildi (r = -0.17, p=0.095). Çokdeğişkenli lineer regresyonla erkek ve kadınlarda serum total kolesterol, LDL-kolesterol ve trigliserid ile Lp(a) arasında pozitif, gama GT ile Lp(a) arasında ters anlamlı ilişki kaydedildi. Lojistik regresyon analiziyle KKH olasılığı için Lp(a) araştırıldığında, yaş ve cinsiyetten bağımsız bir faktör olarak görünmedi (odds oranı 1.10 ile anlamlı çıkmadı). Değişkenliğinin ezici bir oranda apo(a) genine bağlı olduğu bilinen Lp(a)'nın bu çalışmada, çoğu geleneksel risk faktörüyle ilişki içinde olmadığı doğrulandı. İlgi çekici olarak, erkeklerde kanda insülin düzeyi ile ters korelasyonunun erkeklere veya bazı erkeklere özgü bir gen özelliğinden kaynaklandığı düşünüldü. Koroner kalp hastalığı olasılığının ne ölçüde etkilendiği konusunun, ileride daha geniş örneklemler üzerinde araştırılması yararlı olur. (Türk Kardiyol Dern Arş 2004; 32: 82-90)

Anahtar Kelimeler:

Lipoprotein(a) in a High-risk Turkish Population Sample: Distribution and Correlations, with Emphasis on Inverse Relationship to Insulinemia in Men

Altan ONAT¹, Hüseyin UYAREL¹, Gülay HERGENÇ¹, Mehmet YAZICI¹, Bülent UZUNLAR¹, Serdar TÜRKMEN¹, İbrahim SARI¹, Günay CAN¹, Vedat SANSOY¹

In a sample of the cohort residing in the Marmara and Central Anatolian regions of the Turkish Adult Risk Factor Study, lipoprotein(a), among other laboratory tests, were determined in 214 subjects comprising a small proportion with low coronary risk. The purpose of this study was to delineate its relationship to cardiovascular risk factors, metabolic syndrome (MS) and coronary heart disease (CHD) among Turkish adults. Diagnosis of MS was based on criteria of the ATP III, that of CHD on the history of angina and Minnesota coding of the resting ECGs. MS was prevalent in 48% and CHD in 23% of the sample. Serum Lp(a) levels were measured by nephelometry; analyses were carried out after log-transformation of the skewed values. In 98 men and 116 women having a mean age of 59.6±12 years, geometric mean values in men and women were 9.6±2.8 mg/dL and 12.1±3 mg/dL (p<0.001). Values were not correlated with age, and in women with any of the 15 risk parameters. In men, though most variables were also not correlated with Lp(a), LDL- (r =0.29) and total cholesterol (r =0.22) exhibited significant positive, and fasting insulin (r =-0.36, p=0.002), waist circumference (r =-0.22) and body mass index (r =-0.26) inverse correlations. Diagnosis of MS tended to be inversely correlated with Lp(a) in men. In multiple linear regression analysis, serum levels of total and LDL cholesterol and triglycerides were significantly associated positively with Lp(a) while gamma glutamyltransferase was so inversely. Logistic regression, adjusted for sex and age, demonstrated no significant association between Lp(a) and CHD. This study supported the observation that Lp(a), the variance of which is known to be overwhelmingly to the apo(a) isoforms, was not related to most conventional risk factors. The interesting observation of an inverse relation between Lp(a) and insulinemia in men (or some men) may be due to a genetic feature which along with the association with CHD likelihood in Turkish adults requires further investigation in the future. (Türk Kardiyol Dern Arş 2004; 32: 82-90)

Keywords:

Altan ONAT, Hüseyin UYAREL, Gülay HERGENÇ, Mehmet YAZICI, Bülent UZUNLAR, Serdar TÜRKMEN, İbrahim SARI, Günay CAN, Vedat SANSOY. Lipoprotein(a) in a High-risk Turkish Population Sample: Distribution and Correlations, with Emphasis on Inverse Relationship to Insulinemia in Men. . 2004; 32(2): 82-90