Menopozal Türk Kadınlarında Serum Testosteron Düzeyleri ve Koroner Risk
Altan ONAT1, Hüseyin UYAREL1, Serdar TÜRKMEN1, Gülay HERGENÇ1, Bülent UZUNLAR1, İbrahim SARI1, Mehmet YAZICI1, Günay CAN1, Vedat SANSOY1Türk Kardiyoloji Derneği, S. Ersek Kalp-Damar Cerrahisi Merkezi, Gaziantep Ü. Tıp Fakültesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İ. Baysal Ü, Düzce Tıp Fakültesi, İ. Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve Kardiyoloji Enstitüsü, İstanbulTEKHARF Çalışmasının Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde oturan eski ve yeni kohortundan 234 postmenopozal kadında, başka muayene ve tahliller arasında, serum testosteron düzeyi belirlendi. Çalışma amacı, halkımızda testosteron'un kardiyovasküler risk faktörleri, metabolik sendrom (MS) ve koroner kalp hastalığı (KKH) ile ilişkisini incelemekti. MS tanısı ATP-III kriterlerine, KKH tanısı anamnezde angina varlığı ve 12-derivasyonlu istirahat EKG'ının Minnesota kodlamasına dayanılarak kondu. Örneklemin %56'sında MS, %23'ünde KKH mevcuttu. Serumda testosteron immunokemilüminesan yöntemle (Elecsys) ölçüldü; değerler normal dağılım sergilemediğinden analizler log-transformasyonla yapıldı. Yaş ortalaması 61.5±8.4 olan 234 kadında ortanca değer 0.28, dörttebirler aralığı 0.05-0.6 nmol/L bulundu. Konsantrasyonların yaşla anlamlı ilişkisi yoktu. Kadında testedilen 27 risk parametresinden testosteron en yüksek korelasyonları fibrinojen (r =0.26), beden kitle indeksi (r =0.26) ve bel çevresi (r =0.20) ile, ayrıca, kompleman C3 (r =0.15) ve (ters olarak) apo A-I (r = -0.21) ile anlamlı korelasyonlar sergiledi. MS tanısı (r =0.18) ve bireyin risk skoru (r =0.13) ile de anlamlı korelasyon kaydedildi. Yedi değişkeni içeren lineer regresyonda testosteron ile yalnız log açlık insülini arasında anlamlı ilişki kaydedildi: insülinin ikiye katlanması testosteron düzeyinin 1.3 nmol/L yükselmesine eşlik ediyordu. Lojistik regresyon analiziyle KKH olasılığı için testosteron araştırıldığında, yaştan bağımsız bir faktör olarak görünmedi (odds oranı 1.17 ile anlamlı çıkmadı, p<0.2). Testosteron'un bu çalışmada, insülin düzeyi ve abdominal obeziteyle yakın ilişki içinde olduğu, kanda fibrinojen, kompleman C3 gibi akut faz proteinleri ve apo A-I ile anlamlı korelasyon gösterdiği doğrulandı. Menopozal kadınlarda metabolik sendromda testosteron düzeyinde anlamlı ölçüde yükseklik eşlik ettiği anlaşıldı. Koroner kalp hastalığı olasılığının ne ölçüde etkilendiği konusunun, ileride daha geniş örneklemler üzerinde araştırılması yararlı olur. (Türk Kardiyol Dern Arş 2004; 32: 137-144)
Anahtar Kelimeler: Epidemiyoloji, koroner kalp hastalığı riski, metabolik sendrom, menopoz, testosteron, Türk kadınlarıSerum Total Testosterone Levels and Coronary Disease Risk in Postmenopausal Turkish Women
Altan ONAT1, Hüseyin UYAREL1, Serdar TÜRKMEN1, Gülay HERGENÇ1, Bülent UZUNLAR1, İbrahim SARI1, Mehmet YAZICI1, Günay CAN1, Vedat SANSOY1The aim of the study was to investigate cross-sectionally the value of serum testosterone levels as a cardiovascular risk factor in a population sample of postmenopausal women recruited from the cohort of the Turkish Adult Risk Factor Study, surveyed in 2003. Metabolic syndrome (MS) was diagnosed based on criteria of the ATP-III, and coronary heart disease (CHD) on the presence of angina and Minnesota coding of the resting ECGs. MS was observed in 57%, CHD in 23% of the study sample. Testosterone concentrations were measured by the immunochemiluminescent method (Elecsys), and values were log-transformed due to the skewed distribution. In 234 women (mean age 61.5±8.4 years), the median total testosterone value was 0.28 and the interquartile range 0.05 to 0.6 nmol/L, without being significantly correlated to age. Among 27 risk parameters tested, the hormone exhibited highest univariate correlations with fibrinogen (r=0.26), body mass index (r=0.26) and waist circumference (r =0.20), furthermore with complement C3 (r=0.15) and (inversely) with apo A-I (r= -0.21). Diagnosis of MS (r=0.18) and individual global risk score (r=0.13) showed also significant correlations with testosterone. In a linear regression analysis for determinants comprising 7 variables, significant independent association was recorded with log fasting insulin alone: a doubling of insulin was associated with a rise of 1.3 nmol/L in total testosterone. Logistic regression failed to reveal the latter to be significantly associated with prevalent CHD, independent of age. It was confirmed that testosterone was closely associated with insulin levels and abdominal obesity as well as with acute phase proteins such as fibrinogen, complement C3, and with apo A-I. Testosterone levels are furthermore correlated in postmenopausal women with MS. Its association with CHD needs to be explored in future on women with a larger sample size. (Türk Kardiyol Dern Arş 2004; 32: 137-144)
Keywords: Epidemiology, coronary disease risk, metabolic syndrome, menopausal women, testosterone| ARAÇLAR |
 Tam Metin PDF Yazdır Alıntıyı İndir RIS EndNote BibTex Medlars Procite Reference Manager E-Postala Paylaş Benzer makaleler Google Scholar |