Kardiyolojide Fabry hastalığı: Tanı ve tedavi yaklaşımları

¹Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Eskişehir
²Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı, İzmir
³Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı, İzmir
⁴Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Adana
⁵Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul
⁶Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Genetik Anabilim Dalı, İzmir
⁷İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Kardiyoloji Enstitüsü, İstanbul
⁸Sağlık Bilimlari Üniversitesi, Ankara Şehir Hastanesi, Kardiyoloji Bölümü, Ankara
⁹Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, İzmir
¹⁰Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Metabolizma Bilim Dalı, Eskişehir

Fabry hastalığı, lizozomal alfa galaktosidaz-A enzim aktivitesinin düşüklüğü veya tam eksikliğine bağlı ortaya çıkan ve X’e bağlı geçiş gösteren, ilerleyici ve nadir görülen bir depo hastalığıdır. Alfa galaktosidaz-A enzim aktivitesinin düşüklüğü globotriasilseramidin miyokard, böbrek ve sinir sistemini de içeren değişik doku ve organlarda ilerleyici birikimine neden olur. Hastalık özellikle erkekleri etkiler, ancak heterozigot kadınlar da daha hafif seyirli bir klinik tablo ile etkilenirler. Klasik Fabry, çoklu organ tutulumu nedeniyle genellikle erken çocukluk çağında tanınır. Kardiyak ve renal varyant Fabry tiplerinde diğer organ tutulumları nadirdir ve genelde 30–50’li yaşlarda klinik olarak aşikar hale gelmesiyle tanı konur. Her ne kadar Fabry çok nadir görülen bir hastalık olarak bilinse de, ventriküler hipertrofi, kronik böbrek yetersizliği ve kriptojenik inme geçiren hastalarda prevalansının daha yüksek olduğu bildirilmektedir. Kardiyoloji penceresinden bakıldığında Fabry için en tipik bulgu, nedeni açıklanamayan ventrikül hipertrofisidir. Ancak klinik uygulamada, hipertansiyon veya aort darlığı yoksa ventriküler hipertrofi genelde hipertrofik kardiyomiyopatiye bağlanır ve Fabry sıklıkla göz ardı edilir veya tanınmaz. Erken tanı ve enzim replasman tedavisinin prognozu anlamlı düzelttiği gösterilmiş olduğu için kardiyoloji uzmanları arasında farkındalığı artırmak önemlidir. Bu rehberin amacı, kardiyak varyant Fabry’nin epidemiyoloji, prognoz, klinik bulguları, tanı ve tedavi yaklaşımlarını mevcut literatür verilerine dayanarak ele almaktır.

Anahtar Kelimeler:

Fabry disease in cardiology: Diagnosis and therapeutic approaches

¹
²
³
⁴
⁵
⁶
⁷
⁸
⁹
¹⁰

Fabry disease is a rare, progressive, X-linked inherited storage disorder due to absent or deficient of lysosomal alfa galactosidase A activity. Deficient activity of alfa-galactosidase A results in progressive accumulation of globotriaosylceramide in a variety of tissues and organs including myocardium, kidney and nerve system. This disorder predominantly affects males; however, female heterozygotes may also be affected with a less severe clinical picture. Classic Fabry disease is usually diagnosed in early age of childhood because of multiorgan involvement whereas cardiac and renal variants of Fabry are manifested in 30–50 years of age because of late onset of clinical picture in which other organs involvement are uncommon. Although Fabry is known as a very rare disease, its prevalence is reported to be higher in patients with ventricular hypertrophy, chronic kidney disease and cryptogenic stroke. From the cardiology point of view, the most important key finding of the disease is unexplained ventricular hypertrophy. However, in clinical practice, ventricular hypertrophy is usually thought to be due to hypertrophic cardiomyopathy in the absence of hypertension or aortic stenosis and Fabry disease is often undiagnosed or overlooked. Early diagnosis and enzyme replacement therapy have been shown to significantly improve prognosis. The aim of this paper is to provide a comprehensive review including epidemiology, prognosis, clinical presentation, diagnosis and therapeutic approaches of cardiac variant of Fabry based on the available data in the literature.

Keywords:

Yüksel Çavuşoğlu, Ebru Özpelit, Nur Arslan, Mesut Demir, Gökhan Kahveci, Hüseyin Onay, Emir Özgür Barış Ökçün, Omaç Tufekcioglu, Selcen Yakar Tülüce, Gonca Kılıç Yıldırım. Fabry disease in cardiology: Diagnosis and therapeutic approaches. . 2020; 48(2): 1-42

Sorumlu Yazar: Yüksel Çavuşoğlu