. 2018; 46(4): 276-282 | DOI: 10.5543/tkda.2018.37666  

Hemodiyaliz kardiyovasküler hastalığı olmayan hastalarda QRS aksını değiştirebilir mi?

Ahmet Korkmaz1, Abdulkadir Yıldız2, Harun Kundi1, Funda Başyigit1, Havva Tugba Gürsoy1, Özgül Uçar Elalmış1, Abdurrahman Akyüz3, Mehmet İleri1, Ümit Güray1
1Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi,Kardiyolji Kliniği, Ankara
2Özel Anadolu Hastanesi, Kardiyolji Kliniği, Kastamonu
3Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kardiyolji Kliniği, Diyarbakır

Amaç: Hemodiyaliz (HD) sırasında hacim ve elektrolit konsantrasyonlarındaki hızlı değişimlere bağlı olarak, bazı elektrokardiyografi (EKG) değişiklikleri veya aritmiler görülebilir. Bu çalışma, son dönem böbrek yetersizliği (SDBY) olan hastalarda HD sonrası elektrokardiyografik QRS aks ve diğer EKG parametreleri değişikliklerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Yöntemler: Kardiyovasküler hastalığı olmayan, sinüs ritmi olan ve kronik HD tedavisi gören 46 hasta (%65 erkek, ortalama yaş 52±15 yıl) çalışmaya dahil edildi. Kan örnekleri, 12-derivasyonlu EKG ve ekokardiyogramlar HD’den hemen önce ve sonra kaydedildi. QRS aksı ve diğer elektrokardiyografik, ekokardiyografik, elektrolit parametreleri ve hacim değişiklikleri analiz edildi.
Bulgular: Serum üre, kreatinin, potasyum ve BNP konsantrasyonları HD’den sonra anlamlı olarak azaldı ve HD’den sonra serum kalsiyum düzeyleri anlamlı olarak arttı. HD sonrası vücut ağırlığı anlamlı olarak azaldı. HD sonrası QRS süresi, PR intervali, P dalga aksıı, QRS aksıı, QT ve QTc aralığı açısından istatistiksel olarak anlamlıı değişiklik gözlenmedi. Hemodiyaliz sonrası QRS aksındaki herhangi bir değişime göre değişkenler karşılaştırıldığında, biyokimyasal değerler, HD süresi, ultrafiltrasyon hacmi, sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu ve diğer ekokardiyografi bulguları arasında anlamlı bir farklılık yoktu.
Sonuç: Son dönem böbrek yetersizliği, HD karmaşık ve dinamik süreçlerdir ve bu hastalarda QRS aksındaki değişim nadiren vurgulanmaktadır. Bizim çalışmamızda, kardiyovasküler hastalığı bulunmayan hastalarda HD ile QRS aksında anlamlı bir değişiklik olmadı.

Anahtar Kelimeler: Son dönem böbrek yetersizliği, hemodiyaliz; QRS aksı.


Can hemodialysis change QRS axis in patients without cardiovascular disease?

Ahmet Korkmaz1, Abdulkadir Yıldız2, Harun Kundi1, Funda Başyigit1, Havva Tugba Gürsoy1, Özgül Uçar Elalmış1, Abdurrahman Akyüz3, Mehmet İleri1, Ümit Güray1
1Department of Cardiology, Ankara Numune Training and Research Hospital, Ankara, Turkey
2Department of Cardiology, Private Anadolu Hospital, Kastamonu, Turkey
3Department of Cardiology, Gazi Yaşargil Training and Research Hospital, Diyarbakır, Turkey

Objective: Due to rapid changes in volume and electrolyte concentration during hemodialysis (HD), some electrocardiographic (ECG) changes or arrhythmias can be seen. The aim of this study was to assess ECG QRS axis changes and other ECG parameters after HD in patients with end-stage renal disease (ESRD).
Methods: A total of 46 patients (65% male, mean age 52±15 years) with a sinus rhythm and without cardiovascular disease who were undergoing chronic HD treatment were included to the study. Blood samples, 12-lead electrocardiograms, and echocardiograms were recorded immediately before and at the end of an HD session. The QRS axis and other electrocardiographic, echocardiographic, electrolyte parameter, and volume changes were analyzed.
Results: The serum urea, creatinine, potassium, and B-type natriuretic peptide concentrations significantly decreased after HD, and the serum calcium levels significantly increased after HD. Body weight significantly decreased after HD. There was no significant difference in the QRS duration, PR interval, P-wave axis, QRS axis, or QT and QTc interval following HD. Based on a comparison of variables according to the any QRS axis change after HD treatment, there was no significant difference in biochemical values, HD time, ultrafiltration volume, left ventricular ejection fraction, or other echocardiographic findings.
Conclusion: ESRD and HD are complex and dynamic processes, and the change in the QRS axis is rarely emphasized in these patients. In our study, there was no significant change in the QRS axis with HD in patients without cardiovascular disease.

Keywords: End-stage renal disease, hemodialysis; QRS axis


Ahmet Korkmaz, Abdulkadir Yıldız, Harun Kundi, Funda Başyigit, Havva Tugba Gürsoy, Özgül Uçar Elalmış, Abdurrahman Akyüz, Mehmet İleri, Ümit Güray. Can hemodialysis change QRS axis in patients without cardiovascular disease?. . 2018; 46(4): 276-282

Sorumlu Yazar: Ahmet Korkmaz, Türkiye


ARAÇLAR
Tam Metin PDF
Yazdır
Alıntıyı İndir
RIS
EndNote
BibTex
Medlars
Procite
Reference Manager
E-Postala
Paylaş
Yazara e-posta gönder

Benzer makaleler
Google Scholar