Derleme Aterosklerotik Kalp Hastalığından Primer ve Sekonder Korunmada Egzersizin Rolü

Batı ülkelerinin çoğunda koroner arter hastalığına yakalanma ve ölüm, son 20 yıl içinde primer ve sekonder korunma gayretleri sayesinde önemli ölçüde azalmıştır. Primer korunma koroner risk faktörlerinin değiştirilmesini amaçlarken sekonder korunma hastalığın ilerlemesini ve ölümleri azaltma önlemlerini içermektedir. Ne yazık ki yaş, cins ve ailevi yatkınlık gibi risk faktörleri değiştirilemezken, hipertansiyonun ve hiperlipideminin ilaçla tedavisinde olduğu gibi, bazı risk faktörlerinin değiştirilmesi için de oldukça büyük faturalar ödenmektedir. Fiziksel inaktivite de koroner risk faktörlerinin en sık görülen nedenleridir. Yeterli bir egzersiz ile bu risk faktörünün azaltılması mümkündür. Egzersiz direkt veya indirekt olarak hiperlipidemi, hipertansiyon, sigara alışkanlığı ve diabetes mellitus gibi major risk faktörlerini etkiler. Bunların yanı sıra obesite, koagulasyon faktörleri ve psişik durum üzerine de olumlu etkileri vardır. Bu yazıda primer ve sekonder korunmada egzersiz kavramının gelişmesi, diğer koroner risk faktörleri üzerine etkisi, primer ve sekonder korunmada şimdiye değin yapılmış önemli çalışmalar gözden geçirilecektir.